Đây là bài học a, b, c mình phải nắm cho vững. Tùy gọi là a, b, c nhưng nó rất là căn bản nếu chúng ta không có được cái thấy về sự thật này thì chúng ta không thể nào đi xa được trong sự học hiểu về Duy Biểu và về tu học. Nó rất quan trọng “Thức luôn luôn bao hàm, chủ thể và đối tượng”. Thức tức là sự nhận thức và cái nhận thức luôn luôn bao giờ cũng là nhận thức một cái gì, không thể nào có nhận thức nếu không có đối tượng nhận thức, khi nào có nhận thức là có đối tượng nhận thức. Và nếu không có đối tượng là không có nhận thức. Tại vì khuynh hướng thông hường và phổ quát tin rằng có một cái biết, có cái thức nằm sẵn ở trong người của mình và nó có thể tồn tại độc lập, rồi khi ra ngoài chạm vào cái núi, nó biết “Đây là cái núi”, chạm phải đám mây, nó biết “Đây là đám mây”. Sau khi biết cái núi, đám mây rồi thì nó trở về với nó, đó là sự sai lầm căn bản. Bụt nói rằng khi mà con mắt chạm phải hình sắc thì nó phát sinh ra cái thấy và cái thấy đó là một tia chớp nó lóe lên do sự xúc chạm giữa căn và cảnh, nghĩa là giữa con mắt và hình thái. Cái thấy đó chỉ tồn tại trong một sát na thôi. Nhưng mà tại vì con mắt tiếp tục xúc chạm với màu sắc, với cái hình ảnh kia nên thức nó phát sinh ra sát na thứ hai và nó sẽ phát sinh trong sát na thứ ba và nó có một cái dòng thức và trong cái dòng gọi là dòng cái thấy đó thì luôn luôn chủ thể và đối tượng liền đi với nhau. Thành ra tưởng tượng rằng có một cái thấy, mà không có đối tượng thấy đó là điều sai lầm cơ bản. Có một cái nghe mà không có đối tượng nghe, đó cũng là sai lầm cơ bản. Có cái chánh niệm mà không có đối tượng chánh niệm là sai lầm cơ bản. Cái thấy của chúng ta, có khi chúng ta gọi là nhãn thức, cái nghe của chúng ta, có khi chúng ta gọi là nhĩ thức, cũng như chánh niệm của chúng ta đều có một hạt giống ở trong thức alaya. Tại vì có hạt giống thì nó mới phát sinh được. Con mắt là một điều kiện và hình ảnh là một điều kiện khác nhưng mà hai điều kiện đó xác nhập lại với nhau thì nó chưa đủ để tại ra cái thấy, tại vì hai điều kiện đó đều là những Tăng thượng duyên. Còn cái thấy còn phải có nhân duyên nữa. Mà nhân duyên đó nằm ở alaya dưới hình thức một hạt giống. Thành ra con mắt và hình sắc là những điều kiện tất yếu nhưng không phải là những điều kiện đầy và đủ. Tại vì sao? Tại vì bảy thức từ tứ mạt na, thức thứ sáu và năm thức cảm giác, bảy thức đó đều được gọi là chuyển thức (pravrtti vijanana). Chuyển thức tức là tác dụng nhận thức nó được phát hiện từ căn bản alaya. Vì vậy cho nên chúng ta có những hạt giống trong người. Ví dụ chánh niệm cũng có hạt giống trong người. Nhưng mà lúc đó không phải là chánh niệm. Đó mới là hoàn toàn chánh niệm, tức là khả năng có thể chánh niệm. Đó là hạt giống. Và khi chánh niệm phát sinh, nó phải có đối tượng. Tôi có chánh niệm về hơi thở, tôi có chánh niệm về người đang ngồi trước mạt tôi. Tôi có chánh niệm về mặt trời. Tôi có chánh niệm đóa hoa. Chánh niệm bao giờ cũng phải là chánh niệm về một cái gì, chánh niệm luôn luôn có đối tượng. Thì cái thấy, cái nghe, cái biết, cái hiểu, cái suy tư, cái tưởng tượng của chúng ta đều là thức cả, và thức luôn luôn bao gồm chủ thể và đối tượng. Cho nên, đừng có tưởng tượng có cái thức mà không có đối tượng. Sai lầm vô cùng! Chúng ta học Duy Biểu, chúng ta biết rằng thức là một danh từ, có nghĩa là một cái khả năng nhận thức, khả năng phân biệt. Nhưng mà chúng ta cũng học rằng thức có nhiều tác dụng, nó có rất nhiều tác dụng. Thành ra nó thức là một, nó cũng không đúng mấy mà nói thức là có tám nó cũng không có đúng mấy, có thể nói th