CỘNG HÒA CZECH: Tuyên bố Prague lên án sự can thiệp của Trung Quốc vào việc kế vị Đức Đạt lai Lạt ma

Tuyên bố Prague về Tự do Tôn giáo hoặc Tín ngưỡng 2025 đã khẳng định chắc chắn quyền của cộng đồng Phật giáo Tây Tạng trong việc lựa chọn người kế vị Đức Đạt lai Lạt ma thứ 14 mà không có bất kỳ sự can thiệp chính trị nào. 

Đây là một động thái được nhiều người xem sự lên án đối với những nỗ lực ngày càng gia tăng của Trung Quốc nhằm kiểm soát truyền thừa tâm linh Tây Tạng. 

Tuyên bố nói trên được ban hành trong hội nghị kỷ niệm 5 năm thành lập Liên minh Tự do Tôn giáo hoặc Tín ngưỡng Quốc tế (IRFBA) tại Lâu đài Prague (Cộng hòa Czech), tái khẳng định rằng quyền tự do tôn giáo hoặc tín ngưỡng cũng bao gồm quyền của Phật tử Tây Tạng được tự do lựa chọn các nhà lãnh đạo tinh thần của họ. 

Tuyên bố cũng lưu ý rằng quyền này phải được duy trì khi Đức Đạt lai Lạt ma, người đoạt giải Nobel Hòa bình, bước sang tuổi 90 trong năm nay - một cột mốc được ghi nhận trên toàn cầu theo sáng kiến Năm của Lòng Từ bi.

Buổi họp mặt nổi bật này có sự tham dự của Tổng thống Czech Petr Pavel, Báo cáo viên Đặc biệt của Liên Hợp Quốc Nazila Ghanea, và nhà hoạt động nhân quyền Mubarak Bala. 

(NewsNow – December 1-7, 2025) 

ẤN ĐỘ: Hội nghị quốc tế về Đức Đạt lai Lạt ma thứ 6 Gyalwa Tsangyang Gyatso

Thủ hiến bang Arunachal, Pema Khandu, đã khai mạc Hội nghị Quốc tế đầu tiên về Đức Đạt lai Lạt ma thứ 6 Gyalwa Tsangyang Gyatso, người sinh ra tại Tawang, bang Arunachal Pradesh .

Sự kiện kéo dài 4 ngày nói trên được ông Pema Khandu khai mạc vào thứ hôm Tư, ngày 3-12-2025. Ông cho biết sự kiện này sẽ kết nối đức tin, văn hóa và học thuật tại nơi sinh của Đức Đạt lai Lạt ma thứ 6 Gyalwa Tsangyang Gyatso, vị lãnh tụ tinh thần đáng kính.

Nêu bật tầm quan trọng toàn cầu của Lạt Ma Tsangyang Gyatso, người được biết đến với trí tuệ tâm linh và những tác phẩm thơ ca nổi tiếng, Thủ hiến Pema Khandu  nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đưa câu chuyện của ngài đến với thế giới.

Các học giả từ khắp Ấn Độ và nước ngoài đang tham dự và tái khám phá di sản trường tồn của Lạt Ma Tsangyang Gyatso, bậc thầy tâm linh sinh ra tại Tawang.

(Malaysia Sun, ngày 7 tháng 12 năm 2025)

TÍCH LAN: Hai phái đoàn Phật giáo Hàn Quốc thể hiện sự ủng hộ và đoàn kết với Tích Lan

Ngành Du lịch Tích Lan, phối hợp với Đại sứ quán Tích Lan tại Hàn Quốc, đang hỗ trợ 2 phái đoàn Phật giáo cao cấp của Hàn Quốc đến thăm đất nước này, thể hiện sự đoàn kết và tăng cường mối quan hệ văn hóa và tôn giáo với Tích Lan. 

Phái đoàn đầu tiên gồm chư tăng và tín đồ Phật giáo Hàn Quốc đã đến Tích Lan vào ngày 1-12-2025, với mục đích thực hiện một cuộc hành hương và nhấn mạnh tầm quan trọng của Tích Lan như một điểm đến Phật giáo lớn đối với Phật tử trên toàn thế giới. Phái đoàn này gồm 120 thành viên, bao gồm các nhà sư cao cấp, các vị sư trụ trì và các quan chức cấp cao từ Hàn Quốc. 

Phái đoàn thứ hai dự kiến sẽ đến vào ngày 10-12, do Hòa thượng Hyeil, trụ trì của Chùa Haeinsa dẫn đầu. Mục đích chính của chuyến thăm này là thể hiện sự ủng hộ dành cho Tích Lan đang trong hoàn cảnh khó khăn, giới thiệu Tích Lan là một điểm đến thân thiện và giàu bản sắc văn hóa. 

(Daily Mirror - December 5, 2025 ) 

ẤN ĐỘ: Khu phức hợp Phật giáo lớn được khai quật tại Baramulla, Bắc Kashmir

Di tích rộng lớn của một khu phức hợp Phật giáo quan trọng đã được phát hiện tại Zehanpora ở Baramulla, Bắc Kashmir (bang Jammu&Kashmir), đánh dấu một bước đột phá có thể làm thay đổi đáng kể nhận thức về bối cảnh văn hóa cổ đại của vùng Kashmir. 

Cuộc khai quật bắt đầu sau nhiều tháng khảo sát chi tiết trong khu vực này. Các đội khảo sát đã xác định được một số gò đất lớn nằm rải rác khắp Zehanpora bằng các công cụ tiên tiến (như chụp ảnh bằng máy bay không người lái, kỹ thuật lập bản đồ có độ phân giải cao, và xác minh mặt đất một cách có hệ thống). 

Các quan sát sơ bộ cho thấy những gò đất này không phải là thành tạo tự nhiên mà là tàn tích của các công trình nhân tạo cổ đại - có thể là bảo tháp, phòng tu viện và các thành phần khác của một cơ sở Phật giáo lớn.

Trong quá trình khai quật, các lớp nền đá, mảnh điêu khắc, mảnh gốm và các kết cấu kiến trúc bắt đầu lộ ra, hé lộ một trung tâm tu viện từng rất thịnh vượng. Có thể nơi đây đã từng là điểm dừng chân quan trọng trên các tuyến đường cổ xưa nối Kashmir với Trung Á.

(ANI – December 6, 2025)

INDONESIA: Hội Phật tử Trẻ Indonesia tham gia Đối thoại Quốc gia về việc Trùng tu Borobudur Chattra 

Hội Phật tử Trẻ (YBA) Indonesia đã được mời tham gia một cuộc thảo luận nhóm tập trung cấp quốc gia - có tên là “Tiếng nói Phật tử Trẻ cho Đối thoại Khoa học & Ôn hòa”.  Sự kiện này tập trung thảo luận về đề xuất khôi phục lại đỉnh trang trí ‘chattra’ (chattra: một biểu tượng Phật giáo thiêng liêng và may mắn - thường có hình dạng chiếc ô hoặc lọng nghi lễ)  trên bảo tháp chính của Đền Borobudur thế kỷ thứ 9, một Di sản Thế giới được UNESCO công nhận. 

Cuộc thảo luận nói trên do Bộ Văn hóa tổ chức tại thủ đô Jakarta vào ngày 3-12-2025.

Sự thúc đẩy việc lắp đặt một chattra tại Borobudur bắt nguồn từ niềm tin rằng biểu tượng tâm linh của ngôi đền sẽ không trọn vẹn nếu thiếu chiếc ô nhiều tầng này - vốn thường được đặt lên đỉnh bảo tháp. Những người ủng hộ đã tranh luận về việc khôi phục di tích này từ đầu những năm 1900, với hy vọng tái lập một đặc điểm mà họ xem là trung tâm của vũ trụ quan Phật giáo và ý nghĩa nghi lễ. 

Nhóm thảo luận tập trung đã quy tụ các nhà lãnh đạo Phật giáo và các tổ chức cộng đồng Phật giáo, các nhà khảo cổ học, nhà nghiên cứu từ Cơ quan Nghiên cứu và Đổi mới Quốc gia, các học giả, các tổ chức di sản, đại diện từ chính quyền địa phương, UNESCO và Hội đồng Di tích và Di chỉ Quốc tế, để đóng góp ý kiến trước khi chính phủ xây dựng chính sách cuối cùng liên quan đến việc tái thiết các yếu tố kiến trúc trên đỉnh bảo tháp chính của Borobudur.

(Buddhistdoor Global – December 5, 2025)